Hoe veilig zijn IBNS-en in geldautomaten?

IBNS (Intelligent Banknote Neutralisation Systems), oftewel waardeverminkingsoplossingen in goed Nederlands, zijn bedoeld om plofkraken en aanvallen met explosieven op geldautomaten tegen te gaan. Er zijn systemen die gebruik maken van inkt, lijm of een combinatie van deze twee. Maar hoe zit het nu met de veiligheid van deze systemen voor bijvoorbeeld de ATM servicing medewerkers?

Om te beginnen zijn de gebruikte verminkingsvloeistoffen lijm en inkt niet gevaarlijker dan de gebruikelijke schoonmaakmiddelen die iedereen thuis heeft staan. Net als bij schoonmaakmiddelen, zijn er ook voorschriften en waarschuwingen ten aanzien van het gebruik van deze verminkingsvloeistoffen. Daarbij hebben de IBNS-fabrikanten ervoor gezorgd dat gebruikers (zoals ATM servicing medewerkers) niet zomaar in aanraking kunnen komen met de vloeistof. Die zit namelijk goed opgesloten in ‘patronen’ en komt pas vrij bij een activatie. Zolang er geen activatie is, is er dus geen blootstelling.

Om te kunnen beoordelen hoe veilig een waardeverminkingsoplossing is, kunt u de volgende vier vragen stellen.

 1.  Welke veiligheidsvoorzieningen zijn in het product opgenomen om verkeerd gebruik en daardoor een ongewenste activatie tegen te gaan?

Waardeverminkingsoplossingen in geldcassettes van geldautomaten worden in principe alleen geactiveerd bij een criminele aanval. Echter, als een servicing medewerker de juiste procedures niet volgt of anderszins verkeerd handelt, is het mogelijk dat een IBNS ongewenst activeert. Dit moet uiteraard te allen tijde worden voorkomen. De meeste producten zijn daarom zo ontworpen dat de kans op gebruikersfouten minimaal is. Vaak vindt u in de gebruikershandleiding informatie over de getroffen maatregelen. Zo niet, dan is het belangrijk om hierover vragen te stellen aan de producent.

2.  Vindt activatie plaats onder hoge of lage druk?

Bij het vaststellen van de veiligheidsrisico’s moet u ook de wijze waarop de verminkingsstof wordt verspreid in de geldcassette laten meewegen. Het merendeel van de beschikbare oplossingen verspreidt de verminkingsvloeistof onder hoge druk over de bankbiljetten. Slechts enkele oplossingen doen dit onder lage druk. Het spreekt voor zich dat het health & safety risico van lagedruksystemen kleiner is (lijm of inkt verspreidt zich dan uitsluitend ín de geldcassette) dan van hogedruksystemen waarbij de vloeistof met veel meer geweld wordt verspreid.

3.  Welke handleidingen en procedurevoorschriften zijn beschikbaar?

Producenten zijn tevens verantwoordelijk voor het opstellen van een duidelijke gebruikershandleiding en horen deze ter beschikking te stellen aan de eigenaar van de geldautomaat. Meestal zijn dit de banken zelf. Daarna is het aan de servicepartijen om hun medewerkers goed te instrueren. Niet alleen over de uit te voeren werkzaamheden, maar ook over de eventueel te nemen veiligheidsmaatregelen en te volgen procedures. De servicepartijen zijn tevens verantwoordelijk voor het ter beschikking stellen van persoonlijke beschermingsmiddelen, voor zover deze nodig zijn. Banken die overwegen om waardeverminking toe te passen in hun geldautomaten doen er verstandig aan om de beschikbare handleidingen en geadviseerde procedures kritisch te beoordelen.

4.  Wat staat er in de Material Safety Data Sheet?

Bij iedere waardeverminkingsoplossing hoort een MSDS (Material Safety Data Sheet) te zijn. Deze bevat informatie over de in de verminkingsmodule aanwezige (gevaarlijke) stoffen en beschrijft wat je moet doen indien je in aanraking komt met deze stoffen. Als potentiële koper is het belangrijk om dit document kritisch te beoordelen.